Quang cảnh cảng Cát Lái, TP Hồ Chí Minh.
Ảnh: Tiến Lực/TTXVN

Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (Word Bank), hàng năm, Đồng bằng sông Cửu Long có nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu khoảng 18 triệu tấn/năm. Với giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu hàng năm đạt hơn 31 tỷ USD thì nông sản xuất khẩu chiếm 75%, còn lại là các mặt hàng công nghiệp khác.

Từ những số liệu về lượng hàng và giá trị xuất khẩu, nhập khẩu và tiêu thụ nội vùng cho thấy một nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa cho vùng.

Tuy nhiên, chỉ có 20% hàng hóa được vận chuyển qua hệ thống cảng biển của vùng, còn lại 80% được vận chuyển bằng đường bộ, chủ yếu để đến các cảng khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và Bà Rịa- Vũng Tàu. Ngược lại, toàn bộ sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài cũng vận chuyển từ Thành phố Hồ Chí Minh về các tỉnh.

Mặt khác, trên 85% cảng, bến của các cảng biển Đồng bằng sông Cửu Long có quy mô rất nhỏ, chủ yếu phục vụ nhu cầu bốc xếp hàng rời, thiếu các cảng chuyên dùng cho container.

Từ thực tế trên, chi phí logistics tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long là cao nhất, chiếm đến 30% giá thành sản phẩm. Đặc biệt là doanh nghiệp nông nghiệp tự cung, tự cấp hạ tầng logistics cho sản phẩm của mình. Điều này làm gia tăng chi phí cho các doanh nghiệp, giảm mức cạnh tranh của nông sản vùng này nói riêng và nông sản Việt nói chung.

Tại hội thảo "Nâng cao năng lực cạnh tranh các doanh nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long dưới góc độ logistics" được tổ chức mới đây, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, vận chuyển hàng hóa từ khu vực Đồng bằng sông Cửu Long gây kéo dài về thời gian, tốn kém chi phí cho các doanh nghiệp, bởi đặc thù xuất khẩu thủy sản là toàn bộ hàng hóa phải đông lạnh và cần vận chuyển tức thì, rút ngắn thời gian càng nhiều càng tốt, ít khâu trung chuyển, đảm bảo nhiệt độ cho container.

Logistics trong nông nghiệp được hiểu là một chuỗi các hoạt động: lưu trữ hàng hóa, bao bì, đóng gói kho bãi, làm thủ tục hải quan, luân chuyển hàng hóa,... nhằm mục đích chuyển sản phẩm nông nghiệp từ nhà nông, người cung cấp đến người tiêu dùng trong và ngoài nước một cách nhanh, hiệu quả nhất.

Tuy nhiên, báo cáo Kinh tế thường niên Đồng bằng sông Cửu Long năm 2020 đã phân tích năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong các ngành lúa gạo, thủy sản, trái cây qua sơ đồ cụm ngành cho thấy có chung một điểm yếu đó là logistics.

Theo ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Cần Thơ (VCCI Cần Thơ), với vai trò là vựa lúa, vựa nông sản và vựa thủy sản lớn nhất cả nước, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang hình thành các kho lạnh chuyên dụng hiện đại phục vụ nhu cầu bảo quản các mặt hàng thế mạnh tại đây. Tính đến thời điểm hiện tại, vùng Đồng bằng sông Cửu Long sở hữu khoảng 30% số lượng kho lạnh của khu vực phía Nam, chủ yếu phân bố tại Long An, Cần Thơ và Hậu Giang.